Crowdfunding wordt de afgelopen jaren steeds vaker ingezet voor het (deels) bekostigen van bijzondere zorguitgaven, zoals medische behandelingen die niet door de zorgverzekeraar vergoed worden. Hoe kan je succesvol gebruik maken van crowdfunding, wat kan je er van verwachten en hoe ontwikkelt crowdfunding voor medische behandelingen?
Crowdfunding wordt voor allerlei zorggerelateerde uitgaven ingezet, zoals:
- Medische behandelingen die niet door de zorgverzekeraar vergoed worden
- Hulpmiddelen (zoals een hulphond, een speciale fiets, een exoskelet of rolstoelbakfiets)
- Kosten de gerelateerd zijn aan medische behandelingen (zoals reiskosten voor regelmatig ziekenhuis bezoek, of gemiste inkomsten door ziek zijn)
- Overig (zoals een laatste droomreis maken, een preventieve AED of een sponsorloop voor meer onderzoek naar een bepaalde ziekte)
Crowdfunding voor medische behandelingen
Als iemand buiten de boot valt, omdat een behandeling niet door een verzekeraar vergoed wordt, kan crowdfunding een manier zijn om de behandeling (deels) te bekostigen. Bij crowdfunding ga je zelf (of beter: samen) aan de slag om een behandeling te funden. Het gevoel om zelf en samen iets te kunnen doen, kan veel kracht geven, omdat ziek zijn, artsen en ziekenhuizen ook wel een gevoel kunnen geven dat je de regie kwijt bent. Met crowdfunding nemen mensen de regie voor hun gevoel weer meer in eigen hand.
Verschillende situaties waarin een behandeling niet vergoed wordt en crowdfunding uitkomst kan bieden:
- Experimentele of alternatieve behandelingen (meestal in een kliniek buiten Nederland)
- Behandelingen in Nederland voor familie of vrienden uit het buitenland
- Behandelingen in het buitenland voor familie of vrienden uit het buitenland
- Behandelingen na een ongeval of ziekte tijdens verblijf in het buitenland
Crowdfunding voor medische behandelingen groeit
Het aantal crowdfunding campagnes voor medische behandelingen groeit fors. In 2015 ging het nog om zo’n 85 projecten, in 2018 waren dat er al zo’n 270. In 2018 werd voor medische behandelingen zo’n 4 miljoen euro met crowdfunding opgehaald. Naast openbare crowdfunding campagnes zijn er ontzettend veel minder zichtbare inzamelacties, waarbij familie en vrienden samen een behandeling financieren. Crowdfunding is dus slechts het topje van de ijsberg!
Soms lijkt het vanzelf te gaan, maar dat is nooit zo
Met enige regelmaat wordt in de media aandacht besteedt aan een crowdfunding campagne van een patiënt die een medische behandeling wil bekostigen. De meeste crowdfunding campagnes krijgen echter niet zoveel zichtbaarheid en moeten het hebben van het zelf actief benaderen van familie, vrienden en kennissen. Dat kan veel tijd kosten. Om die reden wordt een crowdfunding campagne vaak uitgevoerd (of ondersteund door) een goede vriend in plaats van de patiënt zelf.
Iedereen kan succesvol geld ophalen met crowdfunding, of toch niet?
Crowdfunding is heel eerlijk; iedereen kan om geld vragen en iedereen kan bijdragen. Toch is het tegelijkertijd ook oneerlijk; als je in staat bent een aanstekelijk verhaal te presenteren, een groot netwerk hebt met gulle gevers en de media weet te bereiken, dan heb je een veel grotere kans van slagen. Minder dan 10% van de campagnes slaagt er in het gestelde doelbedrag op te halen. Ongeveer de helft haalt een deel op en de rest haalt vrijwel niets op. Met andere woorden: Verreweg de meeste campagnes slagen niet en het gaat echt nooit vanzelf. Als het doelbedrag niet behaald is, dan krijg je bij de crowdfunding platforms voor zorg projecten het geld uitgekeerd dat ingelegd is.
Weet je het zeker?
Het meeste geld (meestal zo’n 90%) komt bij mensen vandaan die je nu al kent. Is het dan echt nodig om een openbare crowdfunding campagne op te tuigen? Ja het kan zeker nuttig zijn, want met een campagne activeer je mensen. Je vraagt hen om bij te dragen en zij voelen de urgentie om dat (voordat de campagne afloopt) te doen. Maar je kunt er ook voor kiezen om je verhaal niet op een crowdfunding platform of eigen website te presenteren, maar dat gewoon in een mail of brief te doen die je rondstuurt met je eigen rekeningnummer er onder. Houd er rekening mee dat het hoe dan ook veel tijd kost, maar ook veel energie kan geven als je veel steun krijgt.
Ga eerst eens op onderzoek uit
- Zoek eens naar crowdfunding campagnes van anderen. Je bent niet de eerste en anderen willen graag hun ervaring met jou delen (zoals jij daarna waarschijnlijk ook graag zou doen). Behandelingen waar bijvoorbeeld een aantal keer crowdfunding voor ingezet is: stamceltherapie (tegen MS, lyme of kanker), immunotherapie (tegen kanker), een behandeling tegen lipedema (dmv het verwijderen van vet onder de huid), etc. Leestip: Halverwege 2019 lanceerde De Volkskrant een online dossier over de opmars van medisch crowdfunden, met 12 ervaringsverhalen van patiënten die crowdfunding ingezet hebben.
- Vraag eens rond of mensen om je heen bereid zijn om straks een bijdrage te doen, nog voordat je echt met de crowdfunding campagne start. Dan krijg je een goede indruk van de kans van slagen en je ervaart hoe het is om om geld te vragen (daarvoor moet je namelijk echt even een drempel over). Als mensen positief reageren, geeft dat je meteen veel energie!
Kies een crowdfunding platform
De meeste crowdfunding campagnes maken gebruik van een crowdfunding platform, waar je je verhaal mooi kunt presenteren en familie en vrienden eenvoudig via bijvoorbeeld iDeal hun bijdrage kunnen doen en direct het metertje omhoog zien lopen zodra ze bijgedragen hebben. Let op dat een crowdfunding platform meestal zo’n 5% van het opgehaalde geld als kosten in rekening brengt. Daar staat tegenover dat je niet zelf een crowdfunding website hoeft te maken.
Crowdfunding platforms voor zorg projecten en medische behandelingen:
- Doneeractie
- Geef.nl
- Get Funded
- GoFundMe (een internationaal platform dat helaas geen iDeal als betaalmethode aanbiedt)
- Whydonate
In de media
Programma’s als RTL Late Night en Hart van Nederland besteden zo nu en dan aandacht aan een crowdfunding campagne voor een medische behandeling. Eind 2018 verscheen in het Nederlands Dagblad een groot artikel over crowdfunding voor medische behandelingen, met daarin twee mooie ervaringsverhalen. En de EO zond eind 2018 het programma Je Geld of mijn Leven uit, waarin vier patiënten met crowdfunding geld ophalen voor hun medische behandeling. Iets langer geleden, verscheen in Vrij Nederland een groot artikel dat een realistisch beeld geeft van crowdfunding voor medische behandelingen.
Kritiek op medisch crowdfunden
Artsen en medisch experts uiten regelmatig kritiek op medisch crowdfunden. Voor patiënten is het verleidelijk om die kritiek weg te wuiven als het verzet van conservatieve artsen die niet goed om kunnen gaan met patiënten die de regie in eigen hand willen nemen. Maar dat is niet helemaal terecht. De belangrijkste kritiek is dat bij crowdfunding campagnes de risico’s en onzekerheden van behandelingen vaak onderbelicht zijn; zijn de patiënten zich wel bewust van deze risico’s en onzekerheden? Potentiële donateurs zijn dat in ieder geval niet als risico’s en onzekerheden niet eerlijk benoemd worden. En dat is een slechte zaak. Wil jij gaan crowdfunden voor een behandeling? Zorg dan dat je de risico’s en onzekerheden van die behandeling eerlijk benoemt.